MAFLD – metaboliczna stłuszczeniowa choroba wątroby

MAFLD [metabolic associated fatty liver disease] czyli metaboliczna stłuszczeniowa choroba wątroby to nowa nazwa schorzenia, które wcześniej określano jako NAFLD [non alcoholic fatty liver disease] – niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby. Nowa nazwa zdaniem wielu ekspertów dużo lepiej
i dokładniej określa złożony problem jakim jest stłuszczeniowa choroba wątroby, pozwala również na całościowe podejście do tego zagadnienia.

Wraz z upływem czasu wiemy coraz więcej na temat patogenezy stłuszczenia i stłuszczeniowego zapalenia wątroby. Stale identyfikujemy nowe czynniki ryzyka stłuszczeniowej choroby wątroby.
Szczególnie istotne wydaje się określenie czynników genetycznych, ściśle związanych z postępem
włóknienia, zapaleniem, stłuszczeniem i szybszą progresją choroby.

 

 

Kryteria rozpoznania MAFLD
Do stwierdzenia metabolicznej stłuszczeniowej choroby wątroby niezbędne jest rozpoznanie
stłuszczenia w badaniu obrazowym i/lub na podstawie parametrów biochemicznych wraz
z występowaniem nadwagi/otyłości i/lub cukrzycy, i/lub jednego określonego zaburzenia metabolicznego. Nowa koncepcja pozwala na rozpoznanie MAFLD u pacjentów, którzy
spożywają alkohol lub chorują na inne przewlekłe choroby wątroby (np. przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C lub B), ale mają stłuszczenie i metaboliczne czynniki ryzyka, co nie
było możliwe w przypadku NAFLD [niealkoholowego stłuszczenia wątroby]. 

 

Zmiana paradygmatu sprawiła także, że stłuszczeniową chorobę wątroby związaną z zaburzeniami metabolicznymi rozpoznajemy u kilkunastu procent chorych więcej niż wtedy, kiedy mówiliśmy
o niealkoholowej stłuszczeniowej chorobie wątroby. Wcześniej umykali nam wspomniani pacjenci
z współistniejącymi chorobami wątroby, a więc nadużywający alkoholu, z chorobami wirusowymi
wątroby, nadużywający leków lub suplementów. Choroba stłuszczeniowa wątroby wiąże się
z ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, chorób nerek czy niektórych nowotworów. Badania pokazują, że MAFLD lepiej identyfikuje pacjentów z podwyższonym ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych. Cukrzyca sprzyja nie tylko rozwojowi stłuszczenia, ale powoduje osiemnastokrotne zwiększenia ryzyka rozwoju i progresji włóknienia. Jednocześnie obecność
nie stłuszczenia, a szczególnie wzrost jego nasilenia, powoduje zwiększenie ryzyka rozwoju
cukrzycy typu 2. Każdy wzrost aktywności ALT o 5 jednostek zwiększa ryzyko względne cukrzycy o 16 proc.

 

 

Terapia MAFLD
W leczeniu NAFLD kluczowe znaczenie ma modyfikacja stylu życia polegająca na zmianie nawyków żywieniowych oraz zwiększeniu aktywności fizycznej w celu uzyskania redukcji masy ciała. Utrata masy ciała u osób z BMI > 25 kg/m2 ma fundamentalne znaczenie dla redukcji stłuszczenia wątroby. Proces zmniejszania masy ciała powinien odbywać się stopniowo. Udowodniono, że redukcja masy ciała o 5% powoduje istotne zmniejszenie
stłuszczenia, lecz nie ma wpływu na włóknienie wątroby. Z kolei znacznie rzadziej osiągana utrata ≥ 7% wyjściowej masy ciała poprawia parametry histopatologiczne.

 

Dąży się do zmniejszenia energetyczności diety o 30% w stosunku do całkowitego zapotrzebowania energetycznego (redukcja o 750–1000 kcal dziennie) Wynikiem takiego postępowania jest redukcja masy ciała o 0,5 kg na tydzień.
Diety o zbyt niskiej energetyczności, powodujące szybki ubytek masy ciała, mogą się przyczyniać do progresji zmian w wątrobie. Wyniki badań przekrojowych wskazują na pozytywną rolę diety śródziemnomorskiej w profilaktyce MAFLD i redukcji prawdopodobieństwa wystąpienia MASH. Co istotne, dieta ta wywiera korzystne efekty wątrobowe nawet bez zmiany masy ciała

 

 

Stłuszczenie wątroby u dzieci

Choroba stłuszczeniowa wątroby u dzieci jest uwarunkowana takimi samymi czynnikami ryzyka jak u dorosłych, jednak rzadko osiąga stadia zaawansowane wymagające prze-
szczepienia wątroby. Częstość występowania NAFLD u dzieci szacowana jest
na 3–10%, ale zwiększa się nawet do powyżej 70% u dzieci otyłych.

 

Rozpoznanie opiera się na biopsji wątroby, jednak w praktyce klinicznej zabieg ten wykonywany jest ze szczególnych wskazań.  Podstawową metodą leczenia jest zmniejszenie oddziaływania czynników ryzyka, czyli redukcja masy ciała. Niestety, osiągnięcie pożądanego spadku masy ciała: > 10% w ciągu 2 lat leczenia, jest bardzo trudne, dlatego poszukuje się nowych leków. Obecnie ze względu na ograniczoną liczbę danych nie rekomenduje się leczenia farmakologicznego u dzieci.