Przerosty grzybicze – metody leczenia. Analiza pod kontem Candida albicans.

 

Przyczyną rozwoju zakażeń wywo­ływanych przez C. albicans jest: upośledzenie funkcji układu immunologicznego oraz zakłócenie równo­wagi w składzie mikroflory organizmu ludzkiego. 

 

 

Wśród wielu czynników predysponujących do rozwoju kandydozy należy wymienić:

Ø  immunosu­presję,

Ø  leczenie steroidami,

Ø  długotrwałą kaniulację naczyń,

Ø  inwazyjne procedury medyczne (np.operacje),

Ø  długotrwałe leczenie antybiotykami o szerokim spektrum przeciw­bakteryjnym,

Ø  uszkodzenie skóry w wyniku oparzeń,

Ø  zaburzenia funkcji przewodu pokarmowego,

Ø  cukrzycę,

Ø  wagę wcześniaków poniżej 2000 g,

Ø  obniżoną odpor­ność  immunologiczną,

Ø  zakażenie HIV.

 

W sytuacji zachwiania równowagi w składzie mikroflory jelitowej dochodzi do zaburzeń ilościowych bytujących w nim organizmów, co może skutkować m.in. przerostami grzybiczymi C. albicans. Prócz wcześniej wymienionych czynników ryzyka wśród predykatorów można wskazać ponadto przewlekły/silny stres, alkoholizm jak też złe modle żywieniowe oparte na bogatej zawartości cukrów prostych w diecie.
 

 

Silny układ odpornościowy i prawidłowa flora jelitowa chroni przed nadmiernym przerostem C.albicans i innych patogenów opurnistycznych. 

 

 

Diagnostyka

Diagnostyka zakażeń grzybiczych przede wszystkim obejmuje badania mikroskopowe, posiewy mikrobiologiczne, które pozwalają na dokładne określenie, które gatunki patogenów są obecne u danej osoby. Diagnostyka zakażeń grzybiczych opiera się na badaniach mikroskopowych, posiewach mikro­biologicznych i identyfikacji wyhodowanych gatunków grzybów, badaniach serologicznych (wykrywanie anty-genów i przeciwciał) oraz molekularnych. U chorych z upośledzeniem odpowiedzi immunolo­gicznej rozpoznanie zakażeń grzybiczych przysparza wiele trudności. Przebieg kliniczny jest skąpo­objawowy, w fazie początkowej często ograniczony do gorączki, co powoduje trudności w rozpoznaniu zaka­żenia grzybiczego na podstawie obrazu klinicznego… Hodowle badanego materiału na obecność grzybów prowadzi się na specjalnych podłożach do kilku tygodni (w przypadku szczepów Candida do 2–4 dni). Identy­fikacji grzybów dokonuje się w preparatach mikroskopowych z hodowli oraz przez ocenę ich właściwości biochemicznych. 

 

Leczenie

Farmakologiczne leczenie C.albicans jest trudne ze względu na nieliczne antybiotyki przeciwgrzybiczne. Dlatego też pacjent cierpiący z powodu przerostów drożdżaków powinien mieć dobrane leki przeciwgrzybiczne jak też odpowiednio ułożony model żywieniowy oraz dobraną naturalną suplementację. Wśród związków ograniczających wzrost C. albicans wyróżniamy:

·       Kwas kaprylowy

·       Aloes

·       Berberyna (także w połączeniu z lekami przeciwgrzybicznymi)

·       Kurkumina

·       Olejki naturalne z tymianku, geranium, oregano, goździków, cynamonu

·       Propolis

·       Laktoferyna

 

Przed rozpoczęciem leczenia należy potwierdzić rozpoznanie kandydozy badaniami mikrobiologicznymi. Leczeniem wspomagającym powinno stać się racjonalne odżywianie zgodne z normami żywieniowymi (patrz tabela 1), odpowiedni poziom aktywności fizycznej oraz pomoc w postaci preparatów probiotycznych. 

Dietoterapia

Przede wszystkim należy ograniczyć węglowodany proste oraz produkty, które są wysoko przetworzone, natomiast wprowadzić przede wszystkim produkty o działaniu przeciwzapalnym (przyprawy, zdrowe oleje, pestki i nasiona, warzywa i niektóre owoce) oraz ziołowe napary. Warto zadbać o zdrowe tłuszcze w naszej diecie. Źródłem dobrych tłuszczów są:

• ryby (np. dorsz, łosoś, pstrąg),
• orzechy (np. włoskie, laskowe),
• nasiona (np. słonecznika, dyni),
• awokado,
• oleje (m.in. wiesiołkowy, słonecznikowy). 

Jako że cukier stanowi pożywienie dla drożdży, najlepiej ograniczyć spożycie owoców bogatych w cukier. Warto włączyć owoce tj.: awokado, cytryny, truskawki, arbuz czy maliny. Jednak warto pamiętać, że stosowanie diety low-carb nie są wskazane przy kandydozie. W jednym z badań wyniki sugerują, że częste spożywanie węglowodanów, takich jak sacharoza, glukoza, maltoza lub fruktoza, może stanowić czynnik ryzyka kandydozy jamy ustnej. Ograniczenie ich spożycia poprzez zastąpienie ksylitolem lub sorbitolem może mieć wartość w kontroli kolonizacji jamy ustnej i infekcji Candida.

Tabela 1.  Produkty zalecane i przeciwwskazane w diecie przeciwgrzybiczne
 

 

 

 

 

Proces leczenia kandydozy można wspomóc dzięki zastosowaniu produktów będących źródłem substancji biologicznie czynnych o właściwościach antygrzybiczych. Ważne jest aby właściwie dobrać antybiotyk. Do najczęściej wymienianych tego typu środków należą oregano, grejpfrut, czosnek, imbir, cynamon oraz aloes.

Leczenie farmakologiczne

Grzyby z rodzaju Candida są wiodącymi czynnikami etiologicznymi oportunistycznych infekcji u cho­rych z zaburzeniami odporności. Mimo to liczba sku­tecznych antymikotyków dostępnych w farmakologii jest wciąż spora (patrz tabela nr 2).

tabela nr 2 Leczenie zakażeń Candida spp.oraz mechanizm działania leków

Podsumowując grzyby z rodzaju Candida posiadają szereg czynników zjadliwości pozwalających na kolonizację, penetrację tkanek i rozprzestrzenianie się w organi­zmie gospodarza. Do głównych czynników wirulen­cji Candida spp. należy adhezja, tworzenie biofilmu, pleomorfizm oraz aktywność enzymatyczna. Konse­kwencją nadużywania antymikotyków jest pojawienie się selekcji w kierunku szczepów opornych C. albicans oraz zwiększenie częstotliwości występowania kandy­doz, których czynnikiem etiologicznym są inne gatunki należące do Candida spp. wykazujące wysoką lub cał­kowitą oporność na stosowane antymikotyki. Stwarza to potrzebę poszukiwania nowych skutecznych, związ­ków chemicznych o szerokim działaniu przeciwgrzy­bicznym. Właśnie dlatego tak ważne jest dokładne poznanie budowy, chorobotwórczości oraz czynników zjadliwości Candida spp., co pozwoli w przyszłości na znalezienie skutecznych antymikotyków ukierunkowa­nych na czynniki wirulencji.

 

 

Bibliografia:

- Cannon R.D., Lamping E., Holmes A.R., Niimi K., Baret P.V., Keniya M.V., Tanabe K., Niimi M., Goffeau A., Monk B.C.: Efflux-mediated antifungal drug resistance. Clin. Microbiol. Rev. 22, 291–321 (2009)
- Dąbrowska J.: „Candida albicans - praktyczne aspekty dietoterapii pacjentów z przerostem drożdżaków” [w:] Współczesna dietetyka, nr 45, styczeń 2023, str. 28 – 30
- Staniszewska M. i wsp.: „ PATOGENEZA I LECZENIE ZAKAŻEŃ CANDIDA SPP.” [w:]  POST. MIKROBIOL., 2014, 53, 3, 229–240 http://www.pm.microbiology.pl
- Staniszewska M., Rabczenko D., Kurzątkowski W.: Discrimina­tion between the enzymatic activities of Candidaalbicans pleomorphic forms determined Rusing the api®Zym test. Mycoses, 54, e744–e750 (2011)

- Sajdak W.: „Dieta przeciwgrzybicza. Czy jedzenie ma znaczenie?”  https://dietetycy.org.pl/dieta-przeciwgrzybicza/
- Warzocha K., Seferyńska I.: Zakażenia grzybicze w hematologii. (w) Zakażenia grzybicze – wybrane zagadnienia, red. D. Dzier­żanowska, α-medica Press, Bielsko Biała, 2006, s. 137–153