Jagody – skarby z lasu

Czarna jagoda, czyli borówka czernica z rodziny wrzosowatych [Ericaceae], to gatunek wstępujący pospolicie w Europie północnej i środkowej, Ameryce Północnej oraz
w północnej części Azji. Praktycznie występuje na całym obszarze Polski, rośnie
na glebach wilgotnych i kwaśnych, tworząc poszycie sosnowych i świerkowych lasów. Borówka czernica jest niewysoką krzewinką (do 30 cm) kwitnącą od kwietnia
do połowy czerwca. Owocem jest czarna jagoda z niebieskawym, woskowym nalotem,
z czerwonym miąższem i ciemnofioletowym sokiem.

WŁAŚCIWOŚCI PROZDROWOTNE JAGÓD:

• poprawiają pamięć

• korzystnie wpływają na wzrok [dzięki takim składnikom jak zeaksantyna
  i luteina]

• poprawiają stan naczyń krwionośnych

• zmniejszają ryzyko występowania choroby Alzheimera

• wpływają korzystnie na trawienie

•  chronią przed zatruciem metalami ciężkimi

• wpływają korzystnie na metabolizm cukru jak też zwiększają wrażliwość komórek organizmu na insulinę [przeciwdziałają insulinooporność]

Czarna jagoda charakteryzuje się niską kalorycznością wynoszącą 45 kcal/ 100 g produktu.  Zawiera ona 12,2 g węglowodanów, z czego 0,4 g to sacharoza, a także stosunkowo duże ilości błonnika pokarmowego – 3,2 g/100 g produktu. Zawarte
w jagodach fitoestrogeny, czyli hormony roślinne, blokują skutecznie działanie enzymów przyczyniających się do powstawania tzw. nowotworów hormonozależnych (np. niektórych nowotworów piersi, tarczycy czy wątroby), zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.  Podstawową strukturą garbników katechinowych jest cząsteczka katechiny lub bardziej prawidłowo: katecholu, czyli hydroksyflawanolu-3.

Ciekawostka!

Sok z jagód jest uznawany za antidotum na zatrucia, gdyż wychwytuje z organizmu wszelkie toksyny, a także chroni przed pylicą. Zalecano go więc pracującym w kamieniołomach, cementowniach czy kopalniach.

Obecnie wyciąg z borówki czernicy jest jednym z najważniejszych surowców roślinnych stosowanych w profilaktyce i wspomaganiu leczenia różnych chorób oczu: niedowidzeniu zmierzchowym, zaćmie, degeneracji plamki żółtej czy retinopatii cukrzycowej. Potwierdzono także obserwacje poczynione w czasie II wojny światowej przez pilotów RAF-u, że po dżemie z czarnych jagód lepiej widzieli w nocy. Wynikać
to może z faktu, że surowiec ten wzmacnia naczynia krwionośne, poprawiając mikrokrążenie oczne, zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych i obniża ciśnienie śródoczne schorzeń.

Antocyjany, główne składniki aktywne borówki czernicy wykazują szerokie spektrum aktywności biologicznej, w tym silne działanie przeciwutleniające, neutralizujące reaktywne formy tlenu. Są trwałe w środowisku kwaśnym, a wraz ze wzrostem
pH tworzą związki fenolowe.

Przeciwnowotworowy potencjał owoców jagodowych, w tym borówki czernicy, jest związany nie tylko z obecnością antocyjanów, lecz także z obecnością procyjanidyn, znanych także jako taniny. Podczas pasażu przez przewód pokarmowy są, ze względu na polimeryczną strukturę, w niewielkim stopniu wchłaniane i ich stężenie
w okrężnicy może sięgać kilkuset mikromoli w litrze treści jelitowej, co stwarza szanse
na efektywne, miejscowe działanie przeciwnowotworowe.

Warto może w tym miejscu wspomnieć o stwierdzonej nie tak dawno obecności resweratrolu w czarnej jagodzie. Jest to związek aromatyczny, pochodna difenyloetanu, posiadająca układ stilbenu. Resweratrol działa silnie przeciwutleniająco i przypisuje się mu aktywność przeciwnowotworową związaną z różnymi etapami kancerogenezy, zarówno na etapie inicjacji, promocji jak i progresji. Prawdopodobnie hamuje aktywność enzymów fazy I metabolizmu, a pobudza aktywność enzymów fazy II, przez co zmniejsza ilość aktywnych metabolitów ksenobiotyków i ułatwia ich eliminację. Na etapie progresji między innymi stymuluje procesy apoptozy

Ilość resweratrolu w czarnej jagodzie jest niewielka i zależy od miejsca, z którego pochodzi surowiec, 10 x mniejsza niż jego zawartość w winogronach

Z powyższych danych wynika, iż czarna jagoda może stać się cennym surowcem
w prewencji chorób, w których patogenezie ma udział stres oksydacyjny.