MAGNEZ

Rola magnezu w zachowaniu homeostazy organizmu

 

Magnez jest czynnikiem regenerującym żywe komórki, regulatorem równowagi wapniowej. Ponadto pozytywnie wpływa na procesy krzepnięcia krwi, reguluje rozwój układu kostnego, wzmaga reakcje obronne organizmu, działa profilaktycznie na zapalenie żył w sytuacjach pooperacyjnych, wzmacnia układ sercowo-naczyniowy. Działa przeciwstresowo, przeciwanafilaktycznie, przeciwzapalnie. Obniża poziom cholesterolu, chroni przed uszkodzeniem mięśnia sercowego.

Magnez jest ważnym regulatorem układu nerwowego. Odgrywa ważną rolę w wytwarzaniu i magazynowaniu energii w postaci wysokoenergetycznych związków. Wpływa w ten sposób na poprawę koncentracji, pamięci oraz nastroju.

Niedobór magnezu może powodować kłopoty z zasypianiem, nadpobudliwość, przewlekłe zmęczenie. Człowiek cierpiący na deficyt tego pierwiastka jest roztargniony i nie może zbyt długo skupić się na jednej czynności. Ciągły stres i nieustanne napięcie psychiczne związane z przepracowaniem, życiem „w pośpiechu” mogą dodatkowo zwiększać niedobór magnezu.

Skurcze łydek to charakterystyczny objaw niedoboru magnezu. Dolegliwość ta najczęściej występuje pod wpływem określonych bodźców zewnętrznych lub przeciążenia mięśni w wyniku wysiłku fizycznego. Do skurczów łydek może dojść podczas snu. Zwykle ustępują one samoistnie, ale są niezwykle bolesne.

Jak można uniknąć tej dolegliwości? Przede wszystkim należy pamiętać o dostarczaniu organizmowi odpowiedniej ilości elektrolitów, a także dbać o prawidłową zawartość magnezu w diecie. Najwięcej tego pierwiastka jest w fasoli, kiełkach pszenicy, orzechach, bananach, soi, maśle orzechowym. Można też przyjmować preparaty z magnezem. Skurczu łydek można uniknąć regularnie wykonując ćwiczenia rozciągające mięśnie. Pomaga też delikatny masaż, ciepły prysznic i ciepłe okłady.

W  organizmie człowieka znajduje się około 25–35 g magnezu, z czego około 53% jest zmagazynowane w kościach, 46% w mięśniach i tkankach miękkich, a tylko 1% we krwi. Stężenie magnezu w surowicy krwi (ok. 0,3%) nie jest więc dobrym markerem poziomu tego pierwiastka w organizmie. Nawet przy dużym deficycie zawartość Mg we krwi może się utrzymywać w granicach normy. 

Wynika to z możliwości przesunięcia puli magnezu z i do komórek oraz kości. Ponadto w niektórych chorobach (np. ostre zapalenie trzustki)  dochodzi do magnezurii i wytrącania nierozpuszczalnych soli magnezu i wolnych kwasów tłuszczowych.

Zapewnienie optymalnego spożycia magnezu jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania wielu narządów. Wyniki badań wskazują, że dieta większości osób nie zawiera wystarczającej ilości pokarmów bogatych w magnez, takich jak produkty pełnoziarniste, zielone warzywa liściaste czy orzechy.

 

 

Dieta DASH, czyli spożywanie dużej ilości warzyw i owoców (300–400 g), produktów pełnoziarnistych i ograniczenie tłuszczów nasyconych, przy podaży 2100 kcal zawiera około 500 mg Mg⁺². Skutkuje to brakiem przesłanek do dodatkowej suplementacji preparatami magnezu. 

Przy prawidłowym odżywianiu suplementacja magnezu jest wskazana tylko u kobiet w okresie ciąży i laktacji, u pacjentów z chorobami nowotworowymi, przy stałym stosowaniu diuretyków. Ponadto pewien rodzaj suplementacji jest wskazany u pacjentów po transplantacji narządów unaczynionych, w okresie przyjmowania zwiększonych dawek leków immunosupresyjnych. Wraz z obniżaniem dawki leków, które mogą powodować utratę magnezu, bądź zmniejszać absorpcję z pożywienia można stopniowo odstawić suplementacje. Niestety, u dużej liczby chorych dieta nie pokrywa dziennego zapotrzebowania. 

Średnie dobowe spożycie magnezu w krajach rozwiniętych zmniejsza się z roku na rok. Do niedoborów magnezu
w organizmie może do prowadzić nadużywanie alkoholu i kawy oraz diety redukujące (ubogobiałkowa, z dużą zawartością błonnika czy bogata w wapń, który zmniejsza wchłanianie magnezu). Ponadto spożywanie dużej ilości bananów zmniejsza przyswajanie tego pierwiastka przez organizm.

Magnez odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego. Wspomaga rozkurcz mięśni, dlatego jego niedobór może spowodować skurcz jednej z tętnic wieńcowych, co w konsekwencji może doprowadzić do zawału serca – nawet u osób, które wcześniej nie miały problemów kardiologicznych.

Hipomagnezemia

Niedobór magnezu w organizmie jest wynikiem ujemnego bilansu tego pierwiastka w organizmie (gdy straty magnezu są większe niż jego podaż). Przyczyn ujemnego bilansu może być wiele, jednak na pierwszym miejscu wymienia się niewłaściwą dietę bogatą w tłuszcz zwierzęcy, cukier i wysokoprzetworzone produkty żywnościowe lub dietę ubogokaloryczną stosowaną w dietach odchudzających. Niedostateczna zawartość magnezu w organizmie może być również spowodowana niskim wchłanianiem magnezu z przewodu pokarmowego, stanem zapalnym jelit, przewlekłą biegunką, wymiotami czy częstym stosowaniem środków przeczyszczających. Do nadmiernej utraty magnezu może dojść w przypadku chorób nerek, przewlekłego alkoholizmu, a także z powodu przyjmowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych.

Choroby, w przebiegu których często stwierdza się niskie jego stężenie to nowotwory jamy ustnej, przełyku oraz gardła, stany upośledzonego przełykania u pacjentów po udarze, choroby neurologiczne oraz stany prowadzące do zredukowanego wchłaniania pierwiastka z jelit, jak celiaklia, zespół krótkiego jelita czy nieswoiste choroby zapalne jelit.

autor: mgr inż. A.Durka

/w razie pytań zapraszam do kontaktu

dieterka2017@gmail.com  /