DNA MOCZANOWA

SKŁADNIKI POKARMOWE MAJĄCE KLUCZOWE ZNACZENIE
W ŻYWIENIU OSÓB Z DNĄ MOCZANOWĄ

Przyczyną dny moczanowej jest zbyt wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi czyli tzw. hiperurykemia, spowodowana zaburzeniami przemiany materii. Nadmierne stężenie kwasu moczowego sprzyja wytrącaniu się kryształków moczanu sodu w płynie stawowym oraz innych tkankach i narządach. Odkładaniu się tych kryształków towarzyszą reakcje zapalne, powodujące bardzo dokuczliwe objawy takie jak: obrzmienie, zaczerwienienie, rozgrzanie, ból a także upośledzenie czynności ruchowych.

Czynniki, które predysponują do pojawienia się dny moczanowej możemy podzielić na dwie grupy:
a) Czynniki niemodyfikowalne czyli takie, na które pacjenci nie mają wpływu:
są to czynniki genetyczne, wiek (częściej występuje u osób starszych) i płeć (tu znacznie większą grupę stanowią mężczyźni).

b) Czynniki  modyfikowalne:         
• Hiperlipidemia – podwyższony poziom lipidów we krwi czyli cholesterolu
i trójglicerydów,
• Spożywanie pokarmów bogatopurynowych – to one właśnie rozkładają się
do kwasu moczowego (piwo),

• Alkoholizm – alkohol etylowy powoduje niekorzystne zmiany w układzie moczowym. Najbardziej szkodliwe jest piwo z powodu obecności guanozy, która jest prawdopodobnie najbardziej przyswajalną przez organizm zasadą purynową.

 

Dna moczanowa (artretyzm):

• Zapalenie stawów spowodowane krystalizacja moczanu sodu w płynie stawowym z następcza fagocytoza kryształów oraz powstaniem złogów soli moczanowych w tkankach;
• Jest to najstarsza choroba znana człowiekowi (!)
• Zwana była chorobą "wyższych sfer", jej występowanie wiazano z dieta bogata w mięso, alkohol i tłuszcze;
• Częściej występuje mężczyzn niż u kobiet;
• Zazwyczaj dotyczy osób około 40 – 47  roku życia, dobrze odżywionych i zbudowanych;
• Chorobie najczęściej towarzyszy: otyłość (do 80%), hiperlipemią (ok, 80%), cukrzyca
• (ok. 50%), nadciśnienie tętnicze (22-38%);
• U pacjentów z dna moczanowa występuje skłonność do wczesnych zmian miażdżycowych;
• Dna moczanowa to czynnik ryzyka zgonu na skutek chorób sercowo-naczyniowych;

Postepowanie dietetyczne w profilaktyce i leczeniu dny moczanowej

• Dieta niskopurynowa skutkuje obniżeniem urykemii.
• Najczęściej produkty będące dobrym źródłem białka postrzegane są jako produkty obfitujące w związki purynowe i pacjentom z hiperurykemią zaleca się ogólne ograniczenie podaży białka w diecie.
• Wykazano dodatnią zależność między stężeniem kwasu moczowego we krwi i zawartością mięsa i owoców morza oraz ujemną ze spożyciem chudych produktów mlecznych

WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE SPOSOBU ŻYWIENIA
I POSZCZEGÓLNYCH POKARMÓW

Produkty dozwolone w dnie moczanowej:

• w ograniczonych ilościach wołowina, wieprzowina, drób,
• z ryb: sandacz, dorsz, mintaj, pstrąg,
• mleko, napoje fermentowane mleczne (kefir, jogurt, maślanka), sery twarogowe chude,
• masło (małe ilości), śmietana (małe ilości) – w przypadku hiperlipidemii  są zabronione,
• owoce,
• warzywa kapustne  (z wyjątkiem brokułów), pomidory, chrzan,
• produkty zbożowe, ryż,
• miód, dżemy, konfitury, zabronione w przypadku cukrzycy i trójglicerydami,
• soki owocowe,
• herbaty ziołowe i owocowe,
• wody mineralne alkaliczne.

Produkty zabronione w dnie moczanowej:

• wywary z kości i mięsa, esencjonalne rosoły, galarety mięsne i rybne, konserwy mięsne i rybne,
• ryby z rodziny śledziowatych (sardynki, szproty, śledzie), tłuste ryby, podroby, wszystkie wędliny, dziczyzna, baranina, cielęcina,
• sery białe tłuste, sery podpuszczkowe żółte, sery topione,
• tłuszcze zwierzęce (łój, słonina, boczek),
• rabarbar,
• suche nasiona roślin strączkowych, soczewica, fasolka szparagowa, groszek zielony, kukurydza, szczaw, szpinak, niektóre grzyby,
• alkohol,
• herbata czarna,
• kakao,
• ostre przyprawy,
• marynaty.

 

• Wzrost spożycia alkoholu jest ściśle powiązany z hiperurykemią i ryzykiem rozwoju moczanowej.

• Wraz ze wzrostem spożycia piwa i napojów spirytusowych obserwowano częstsze występowanie incydentów ostrego zapalenia stawów, natomiast w przypadku wina takiej zależności nie stwierdzono.

• W terapii dny wykazano niezwykłą skuteczność diety bogatej w wiśnie.

• Glukoza i fruktoza mogą być częściowo metabolizowane do kwasu mlekowego- wzrost stężenia kwasu mlekowego we krwi hamuje wydalanie kwasu moczowego z moczem.
• Dieta wzbogacona w kwas α-linolenowy (oleje roślinne) i EPA(ryby) zmniejszają reakcje zapalne
  wywołane przez odkładanie się kryształków monosodowych;
   

Stosowanie odpowiedniej diety umożliwia niejednokrotnie skuteczną profilaktykę w  leczeniu kamicy i pozwala na ograniczenie leczenia farmakologicznego.

autor:  mgr inż. Aneta Małgorzata Durka 

Masz pytania i wątpliwości?   Napisz do mnie na adres: dieterka@wp.pl  

 

BIBLIOGRAFIA:

I. A. Szczeklika,  P. Gajewski,: Choroby wewnętrzne. Medycyna Praktyczna, Kraków, 2009 s. 852-854.
II. L. Pachocka, M. Jarosz,: Dna moczanowa., Wydawnictwo PZWL
II. Zimmermann-Górska,: Rozpoznawanie i leczenie dny moczanowej. Aktualne zalecenia European League Against Rheumatism. Medycyna praktyczna 2006/09.